Definicja MÓZGOWIE

Co to znaczy MÓZGOWIE: ustalenie zawartości jamy czaszki składającej się z tkanki nerwowej i glejowej; opierając się na rozwoju filogenetycznego i osobniczego mózgowie można podzielić na 5 odcinków: kresomózgowie, międzymó-zgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie wtórne, rdzeń iomózgowie. Tyłomózgowie wtórne i rdzeniomózgowie tworzą wspólnie tyłomózgowie. Kresomózgowie - w najwyższym stopniu naprzód położona i największa z pięciu części mózgowia, która w filogenezie wykazuje największy postęp. Kresomózgowie pełni rolę kontrolną nad całym ośrodkowym układem nerwowym, nad wszystkimi ośrodkami położonymi w pozostałych częściach mózgowia. K. złożona jest z dwóch symetrycznych półkul mózgowych i połączeń pomiędzy nimi. Międzymózgowie - w tym odcinku mózgowia znajduje się spora masa istoty szarej - wzgórze. Część leżąca niżej nazywana jest podwzgórzem. Od strony grzbietowej międzymózgowie pokryte jest poprzez kresomózgowie, a jego część brzuszna, podwzgórze leży opierając się na mózgu odsłonięte. Podwzgórze - to część międzymózgowia będąca wspólnym szlakiem pobudzającym zarówno przysadkę mózgową, jak i otrzymującym wiadomości ze wszystkich obszarów ośrodkowego układu nerwowego. Twórz)' pomost między czynnościami mózgu, a mechanizmami fizjologicznymi ustroju. Zawiera ośrodki termoregulacji, głodu, sytości, metabolizmu tłuszczów i ośrodki kontrolujące nie wszystkie emocje. Moduluje ono aktywność obu płatów przysadki mózgowej. Syntetyzuje hormony docierające bezpośrednio do przedniego płata przysadki poprzez wyspecjalizowany układ krążenia wrotnego (są połączone szypułą tkanki nerwowo-naczyniowej). Neurohormony R regulują syntezę i wydzielanie sześciu głownych hormonów peptydowych przedniego płata przysadki, a te natomiast wpływają na czynność obwodowych gruczołów wewnątrzwydzielniczych (tarczycy, nadnerczy i gonad) i na mechanizmy wzrostu i laktacji. Tylny płat przysadki zawiera bezpośrednie połączenia włóknami nerwowymi z R Za ich pomocą R wpływa przez przysadkę na regulację gospodarki wodnej ustroju, wydzielanie gruczołów mlekowych i skurcz macicy. Wszystkie hormony p. i przysadki są wydzielane pulsacyjnie albo w sposób epizodyczny, pośrodku wzajemnie przeplatających się krótkotrwałych stanów aktywności i spokoju. Nie wszystkie hormony na przykład ACH, hormon wzrostu (GH), prolaktyna wykazują ściśle określony dobowy rytm wydzielania, ze szczytem i minimum w ustalonych porach. Nie wszystkie rejony R pełnią funkcję zegara biologicznego. Inne hormony na przykład lutropina (LH) albo folikulotropina (FSH) wykazują specyficzne rytmy w czasie cyklu miesięcznego. Śródmózgowie - jest najmniejszą częścią mózgowia tworzy je górna część pnia mózgu położona między mostem i międzymózgowiem. W Ś. leżą jądra nerwów czaszkowych (III, IV, V) i przechodzą drogi czuciowe i ruchowe. Część grzbietowa śródmózgowia utworzona jest poprzez blaszkę czworaczą, gdzie odznacza się górki przednie i tylne. Poprzez S. przechodzi tak zwany wodociąg mózgu (wodociąg Sylwiusza) złączający III i IV komorę mózgową. Tyłomózgowie - łączy się bezpośrednio z rdzeniem kręgowym. Do tyłomózgowia należą: rdzeń przedłużony, most i móżdżek. Rdzeń przedłużony - a więc opuszka rdzenia kręgowego, jest najstarszą strukturą mózgowia, stanowiąc rodzaj łącznika mózgu z położonym pozaczaszkowo rdzeniem kręgowym. Ma on kształt spłaszczonego stożka łączącego się fundamentem z mostem, a ściętym końcem z rdzeniem kręgowym. Ma dwie powierzchnie: podstawną i grzbietową. Na powierzchni podstawnej widoczne są grube powrózki ciągnące
się wzdłuż rdzenia, oddzielone głęboką bruzdą. To są tak zwany piramidy. W dolnej części rdzenia przedłużonego piramidy krzyżują się. W tym miejscu umownie rozpoczyna się rdzeń kręgowy. Z boku piramid leżą, oddzielone od nich bruzdą, sznury boczne z obecną u ich szczytu charakterystyczną wyniosłością, zwaną oliwką. Na powierzchni grzbietowej rdzenia przedłużonego biegną pęczki włókien nerwowych. U góry rdzeń przechodzi w konary dolne móżdżku. R. zawiera zarówno istotę szarą, jak i istotę białą, jednak ich rozmieszczenie jest odmienne niż w mózgu: na zewnątrz jest istota biała, wewnątrz - szara. Istotę białą tworzą liczne drogi nerwowe, spośród których wyróżniają się wymienione już przedtem piramidy, które są utworzone poprzez drogi rdzeniowokorowe. W R., a dokładniej w tworze siatkowatym rdzenia, znajdują się centra kontrolujące fundamentalne funkcje narządów wewnętrznych. Są tam zlokalizowane ośrodki oddychania, naczynioruchowe i sercowe, wreszcie - ośrodki powiązane z czynnością przewodu pokarmowego. W tym obszarze centrum stanowi równocześnie ośrodkową część autonomicznego układu nerwowego. Most - widoczny jest opierając się na mózgu jako białe uwypuklenie. W środkowej bruździe podstawnej mostu leż)' tętnica podstawną mózgu. Konarami środkowymi móżdżku most połączony jest z móżdżkiem. Móżdżek - jest drugą, co do wielkości częścią mózgowia. Znajduje się w nim ośrodek odruchowej koordynacji mięśniowej i ruchów złożonych. Odbiera wiadomości wysyłane poprzez wszystkie typu receptorów całego ciała, przetwarza je, gromadzi na ułamki sekund, a w dalszym ciągu kontroluje układ ruchu. Nie inicjuje ruchów ciała, ale pełni funkcję dystrybutora siły skurczów mięśni poprzecznie prążkowanych, pozwalających na poruszanie się człowieka, utrzymanie wyprostowanej postawy i wykonywanie płynnych ruchów kończyn. Móżdżek jest znacząco mniejszy od półkul mózgowych (od których oddzielony jest poprzecznie ułożoną płytką opony twardej tak zwany namiotem móżdżku), lecz jego powierzchnia jest bardzo pofałdowana. Powierzchnia kory M. stanowi V4 powierzchni kory mózgu (wąskie zakręty i głębokie szczeliny). M. łączy się z pozostałymi częściami mózgowia za po-mocą trzech konarów, poprzez które biegną włókna do i z narządu. Jego uszkodzenia prowadzą do zaburzeń w koordynacji ruchów zależnych od woli. Zaburzeniu ulegają zakres, tempo i siła ruchów. Symptomami chorób M. są: ataksja (chwiejny chód, na szeroko rozstawionych nogach), dysme-tria (niezdolność kontrolowania zakresu ruchów), dysdiadochokineza (niezdolność wykonywania szybkich, naprzemiennych ruchów), hipotonia (obniżone napięcie mięśniowe) dekompozycja ruchów (niemożność płynnego wykonywania następujących osobie naturalnych składowych ruchu), drżenie objawiające się jako zamiarowe albo posturalne, dyzartria z mową zamazaną i nieprawidłowym wymawianiem i brakiem modulacji głosu (mowa skandowana) i oczopląs z fazą szybką skierowaną w stronę uszkodzenia M. Uszkodzenia mogą mieć charakter pourazowy, naczyniowy (krwotoki, zawały) albo nowotworowy. Inną grupę przyczyn uszkodzeń są dolegliwości zwyrodnieniowe (zwyrodnienia móżdżkowo-rdzeniowe), z których przewarzająca część jest dziedziczna (ataksje dziedziczne), a charakter ich jest przewlekły postępujący