Definicja ODRUCH

Co to znaczy ODRUCH: mimowolna odpowiedź ustroju na bodźce działające w różnorodnych przypadkach. To jest odpowiedź narządu wykonawczego (efektora) na impuls działający na narząd odbiorczy (receptor) przy udziale narządu nerwowego.
Odruchy są czynnością ruchową wykorzystywaną sprawnemu współdziałaniu poszczególnych części ustroju i przystosowaniu go do warunków środowiska. Anatomiczne podstawy odruchu stanowi łuk odruchowy polegając}' na przekazywaniu hamujących i tonujących bodźców z wyższych poziomów układu ośrodkowego. To jest najkrótsza anatomiczna droga nerwowa od miejsca zadziałania bodźca do miejsca wystąpienia odpowiedzi odruchowej. Opierając się na miejsca i zadziałania bodźca odróżnia się odruchy swoje i obce i odruchy fizjologiczne i patologiczne występujące w uwarunkowaniach poprawnych i chorobowych. Badanie odruchów stanowi główną metodę badania przedmiotowego w neurologii klinicznej. Odruchy swoje (proprioceptywne) cechuje je umiejscowienie układu odbiorczego i wykonawczego w tym samym narządzie, mięśniu. Odruchami swoimi są wszystkie odruchy ścięgnowe, kostne, okostnowe i stawowe. Uderzenie w ścięgno skutkuje szybkie rozciągnięcie mięśnia z następowym jego skurczem i skróceniem. Każdy mięsień ma swój odruch własny charakteryzujący się różnym czasem utajenia reakcji, niezależnym od siły bodźca. Odruchy swoje mogą być fizjologiczne tzn. obecne u ludzi zdrowych i patologiczne, wyzwalane poprzez mechanizm chorobowy. Mogą być one symetryczne, o normalnej sile, osłabione albo wzmożone. Odruchy swoje spowodowane są łatwo i są porównywalne w takich samych uwarunkowaniach. W ocenie siły odruchu bierze się pod uwagę różnice osobnicze, stan psychiczny chorego i jego wiek. Odruchy obce (eksteroceptywne) nie są spowodowane bodźcami, które drażnią zakończenia nerwowe, w kurczącym się jako odpowiedź mięśniu. Impuls ten działa na receptory w skórze, błonach śluzowych i narządach zmysłów wzroku, słuchu, węchu. Odruchy te fizjologicznie służą obronie i przystosowaniu organizmu do reakcji na bodźce zewnętrzne. Pod wpływem stanów chorobowych odruchy ulegają osłabieniu, a nawet zanikaniu. Odruch gardzielowy wymiotny; bazuje na wywołaniu odruchu wymiotnego w następstwie drażnienia tylnej ściany gardła. Może być nieobecny u ludzi zdrowych. Odruchy patologiczne występują w rezultacie uszkodzenia komorowo rdzeniowego, uszkodzenia dróg nerwowych. Następstwem tego jest brak hamującego działania ośrodków mózgowych (wyższych) i niekontrolowane działania odruchów z rdzenia kręgowego. Odpowiednikiem jest odruch Babińskiego (podeszwowy). Odruch podniebienny - fizjologiczny odruch skórny dotknięcie szpatułką podniebienia miękkiego i języczka wywołuje uniesienie podniebienia miękkiego. Całkowity brak reakcji świadczy o zmianach chorobowych. Odruch rogówkowy - skurcz mięśnia okrężnego oka z częściowym albo całkowitym zamknięciem powiek jako słowo podrażnienia rogówki. Odruchy toniczne odruchy powiązane ze zmianami prostowania, zmianami napięcia mięśnia, rozciągające, utrwalające, podtrzymujące. Odruchy te występują w porażeniach połowiczych pochodzenia mózgowego. Odruchy wegetatywne w obrębie układu nerwowego wegetatywnego. Do odruchów tych zalicza się odruchy źreniczne, naczynioruchowe, potowe, pęcherzowy, odbytnicze i płciowe. Odruchy źreniczne reakcja na światło w formie zwężenia źrenicy, w chwili oświetlenia oka wskutek skurczu mięśnia zwieracza źrenicy unerwionego poprzez nerw okoruchowy. Do odruchów źrenicznych należy reakcja na zbieżność - zwężenie źrenicy jako stały symptom towarzyszący ustawieniu gałek ocznych w pozycji zbieżnej (w stronę nosa)