Definicja RZEŻĄCZKA

Co to znaczy RZEŻĄCZKA: (Conorr/ioea), tryper, kolokwialnie: wiewiór; ostra dolegliwość zakaźna nabłonka cewki moczowej, szyjki macicy odbytnicy, gardła albo oczu mogąca prowadzić do bakteriemii i powikłań przerzutowych. Spowodowana jest poprzez gonokoki (Cramujemne bakterie odkryte w 1879 r. poprzez niemieckiego dermatologa Neissera) - dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae), które rosną parami i stąd pochodzi ich nazwa. R. to jedna z w najwyższym stopniu rozpowszechnionych chorób przenoszonych drogą płciową (wenerycznych) i jest ona jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet. Dolegliwość szerzy się na sporo sposobów, lecz najpowszechniejszym jest kontakt płciowy, w tym także analny i oralny. R. przenosi się również z zakażonej matki na noworodka w okresie porodu. To jest powodem zakażenia oka, co może być bardzo niebezpieczne. Jeżeli zakażanie występuje w innym miejscu niż oko (układ płciowy, moczowy, pokarmowy), to należy podejrzewać, iż dziecko było używane seksualnie. U kobiet startowym miejscem zakażenia jest zazwyczaj szyjka macicy, z kolei u mężczyzn cewka moczowa. Stamtąd infekcja rozprzestrzenia się dalej. Może np. objąć jamę macicy i jajowody, będąc powodem zapalenia narządów miednicy mniejszej. Doprowadza to w wielu sytuacjach do niepłodności, lub ciąży ekotopowej (pozamacicznej - występującej poza jamą macicy). Niestety, początkowe symptomy u kobiet bywają bardzo dyskretne i słabo wyrażone; niekiedy nawet przewlekłe zakażenie pozostaje bezobjawowym. W sytuacjach przebiegających z symptomami rozwijają się one do 10 dni po relacji seksualnym z zarażonym partnerem. Początkowo chora odczuwa ból albo pieczenie przy oddawaniu moczu i może pojawić się krwista bądź żółtawa wydzielina z pochwy (upławy). Zdarza się i tak, iż wydzielina występuje bez sensacji w oddawaniu moczu albo odwrotnie ból i pieczenie bez wydzieliny. Jeżeli zakażenie postępuje dalej, rozprzestrzeniając się w tkankach miednicy, to pojawia się ból w dole brzucha, krwawienia pomiędzy miesiączkowe, wymioty i gorączka. U mężczyzn dolegliwość jest zazwyczaj bardziej widoczna. Pojawia się wydzielina z cewki moczowej i palenie i ból w trakcie oddawania moczu. Symptomy mają zazwyczaj większe niż u kobiet nasilenie. R. może występować również w odbytnicy (u kobiet poza stosunkami analnymi infekcja może szerzyć się z pochwy i krocza). Objawami są wtedy wydzielina, swędzenie i czasami ból w okolicach odbytu. W rozpoznaniu stosuje się techniki, które wykrywają obecność dwoinki rzeżączki w podejrzanym materiale (na przykład wydzielinie z pochwy). Taki wymaz barwi się na początku i ogląda pod mikroskopem. Niestety ta sposób jest wystarczająca tylko u mężczyzn, u kobiet pomimo infekcji można nie wykazać winowajców. Odbywa się tak, aż w połowie przypadków (jest niewiele czuła). By rozpoznanie było pewniejsze, pobrane wymazy bada się na obecność genów bakterii. To są nowe sposoby i nie zawsze dostępne. Pozwalają jednak na prawie 100-procentowe postawienie diagnozy. Stosuje się także hodowlę bakteryjną. Fundamentalnym leczeniem była dawniej kuracja penicyliną, jednak bakterie zdążyły się na nią uodpornić. Aktualnie stosuje się raczej antybiotyki z gatunku cefalosporyn (regularnie wystarczy jedna dawka). Oprócz tego należy zbadać (o czym regularnie się nie pamięta) wszystkich partnerów seksualnych chorej osoby. W czasie kuracji należy oczywiście unikać kontaktów seksualnych. Po zakończonym leczeniu wskazane jest badanie kontrolne, zdarza się gdyż, iż dany szczep bakterii jest oporny na podawane leki. W najwyższym stopniu niebezpieczne przez wzgląd na zakażeniem dwoinką rzeżączki jest zapalenie narządów miednicy mniejszej. Występują wtedy bóle brzucha, ból w czasie relacji, krwawienia międzymiesiączkowe i gorączka. Nie zdiagnozowana w odpowiednim momencie i nie leczona dolegliwość może uszkodzić wyściółkę jajowodu, doprowadzając do jego bliznowacenia i z powodu, do niepłodności. Może się także zdarzyć, iż bliznowacenie jest tylko częściowe. Wtedy zapłodnione jajo zatrzymuje się na przeszkodzie w drodze do jamy macicy. Nie obumiera jednak, lecz rozwija się dalej (przeważnie w jajowodzie) w ten sposób powstaje ciąża jajowodowa (pozamaciczna albo ektopowa). W takiej sytuacji jajowód pęka, a przerwane naczynia krwionośne są źródłem znacznego krwotoku i wstrząsu. Jeżeli nie zareaguje się adekwatnie inicjalnie, może dojść do śmierci. Innym, bardzo rzadkim powikłaniem jest rozprzestrzenienie się infekcji z dróg rodnych do stawów na drodze
krwionośnej. Równie rzadkie jest rzeżączkowe zapalenie jąder u mężczyzn, co jednak podobnie jak u kobiet może skończyć się niepłodnością. Zarażona kobieta w ciąży może przenieść infekcję w czasie porodu na noworodka, wywołując u niego ciężkie zakażenie tkanek oka, dlatego rutynowo, prawie natychmiast po urodzeniu, wkrapla się dziecku do worka spojówkowego azotan srebra zabijający dwoinki rzeżączki (zabieg Credego). Nieleczona R. w konsekwencji osłabienia bariery ochronnej stwarzanej poprzez śluzówkę powiększa także ryzyko zakażenia się innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, między innymi AIDS. Wykorzystywanie prezerwatywy chroni poprzez zakażeniem zarówno R. jak i AIDS. Jak do chwili obecnej nie wynaleziono efektywnej szczepionki