Definicja SEN

Co to znaczy SEN: fizjologiczne cykliczne zdarzenie, podle-gające endogennemu rytmowi dnia i nocy pod kontrolą wyspecjalizowanych ośrodków pnia mózgu. Sen jest konieczny dla życia, zapotrzebowanie jednak jest znacząco zróżnicowane i waha się u zdrowych osób od 4 do 10 godz.. Stosunkowo starzenia się całkowity czas snu ma tendencję do skracania się. Głównym rytmem dobowym i w najwyższym stopniu wyraźnym jest cykl sen-czuwanie. W stanie czuwania człowiek wykonuje wszelakie czynności konieczne do przeżycia, w okresie snu jest nieświadomy otoczenia, nie może wykonywać jakichkolwiek czynności wymagających stanu świadomości. Stan czuwania jest podtrzymywany poprzez twór siatkowaty pobudzający wstępujący. To są skupiska neuronów rozproszonych w rdzeniu przedłużonym, moście, śródmózgowiu i pomiędzy mózgowi u. Za stan snu odpowiadają dwa ośrodki snu w pniu mózgu: jeden odpowiedzialny za sen wolnofalowy, drugi za sen REM (z angielskiego: rapideye-movement - sen z szybkimi ruchami gałek ocznych). Charakterystyczne cechy zapisu EEG i inne zmiany, w tym ruchy gałek ocznych wywołują typową sekwencję stadiów i faz snu. Sen nie związany z szybkimi ruchami gałek ocznych (NREM z angielskiego: nonrapid eye movement - sen o wolnych ruchach gałek ocznych), wolnofalowy, stanowi 75-80% całkowitego czasu snu i w uwarunkowaniach poprawnych zaczyna moment snu. Człowiek zapadając w sen wchodzi na początku w lekki sen wolnofalowy, który pośrodku jednej godziny etapowo wchodzi w głębsze stadia. Po ok. 15 min. głębokiego snu rozpoczyna się on stawać coraz płytszy, aż osoba śpiąca wejdzie ponownie w stan lekkiego snu, w fazę snu REM. Taki cykl powtarza się ok. 5 razy w okresie nocy. Gdy zbliża się ranek coraz krótsze są stadia snu głębokiego i śpiący okresowo się budzi. Cykle snu zmieniają się z wiekiem. Niemowlęta śpią ok. 16 godz. na dzień, dzieci ok. 10 godz. dzieje się to prawie wyłącznie kosztem etapy REM. Wcześniaki spędzają w fazie REM 80% snu, noworodki urodzone o czasie — tylko ok. 50% snu. Wzorzec jednego cyklu snu obejmuje 4 stadia głębokości snu. Stadium 1: stanowi 2-5% całego okresu snu (sen lekki), stadium 2: 45-55% (od snu lekkiego do umiarkowanego), stadium 3: 3-8% (stopniowe pogłębianie się snu), stadium 4: 10-15% (sen głęboki). Co półtorej, dwie godziny powtarza się sen REM. Bezsenność (insomia) - może być pierwotna, niezależna od stanu somatycznego, czy psychicznego i wtórna - zależna od problemów emocjonalnych. Trudności z zasypianiem albo zaburzony przebieg snu pozostawiający uczucie zmęczenia i niewyspania. To jest częste zaburzenie spowodowane problemami emocjonalnymi albo chorobami. Wspólnie z wiekiem pojawia się tendencja do skracania snu, co może być nieprawidłowością. B. skutkuje zmęczenie, rozkojarzenie i zaburzenia koncentracji, ból głowy, zawrót)' głowy depresję, stan złości i nadmiernej agresji. Jeżeli niedobór snu trwa dłużej człowiek jest podatny na infekcje i inne dolegliwości. Mogą pojawić się halucynacje. B. dotycząca wstępnego okresu snu (trudności w zasypianiu) związana jest zazwyczaj z zaburzeniami emocjonalnymi (na przykład niepokój, lęki, depresja). W przypadku zbyt wczesnego budzenia się, zasypianie jest poprawne, ale przebudzenie następuje przedwcześnie i ponowne zaśniecie jest niemożliwe, lub dalszy sen jest niespokojny, nie dający zadowolenia. Zaburzenia takie są częste u osób starszych, mogą jednak być symptomem depresji, jako iż nad ranem istnieje większa skłonność do lęków i wyrzutów sumienia. Zaburzenie ryt-mu snu jest charakterystyczne dla szybkich zmian stref czasowych po podróżach samolotem albo także po uszkodzeniu okolicy podwzgórza w pomiędzy-mózgowiu (zapalenie mózgu, urazy). Rytm snu zaburzyć mogą niewłaściwie użytkowane leki uspokajające, zespół snu z bezdechem i nieregularne, nocne godziny pracy. W sytuacjach takich pacjenci stają się senni w godzinach rannych, śpią albo drzemią poprzez większą część dnia, ich nocny sen jest kapryśny i przerywany. Po zwiększeniu dawek leków uspokajających może wystąpić nocny niepokój i wędrówki w stanie ograniczonej świadomości. Nagłe odstawienie leków nasennych u osoby, która przyjmuje je w dużej ilości może doprowadzić do bezsenności z odbicia. Leczenie B. zależy od wywołującej ją powody. Rozładowanie niepokoju regularnie minimalizuje stres i pomaga w przywróceniu prawidłowego wzorca snu. Osobom starszym regularnie wystarczy świadomość braku istotnej dolegliwości, adekwatnie dawkowane ćwiczenia fizyczne albo szklanka ciepłego mleka wypita przed snem. W sytuacjach depresji niezbędne jest podawanie przed snem leków przeciwdepresyjnych, a w innych zaburzeniach emocjonalnych pomocne mogą być leki nasenne użytkowane poprzez krótki czas, bo wszystkie one mogą spowodować tolerancję i uzależnienie. Ok. 10% populacji cierpi na przewlekłą bezsenność. B. może dotyczyć zapoczątkowania snu (trudności z zaśnięciem) albo występuje tak zwany inicjalne ranne budzenie. Zaburzenie rytmów dobowych - na przykład szybka zmiana stref czasowych skutkuje odwrócenie rytmu snu. Somnolencja - to nadmierna patologiczna senność; patologiczne wydłużenie całego snu o 25% i więcej. Jedna z 3 kategorii głębokości zaburzeń przytomności, głębsze zaburzenia to: półśpiączka (sopor) i śpiączka (coma). W somnolencji chory odczuwa senność nie związaną z rytmem dobowym snu i czuwania, łatwo zasypia. Ze snu można go wybudzić przez mocny impuls - potrząsanie, głośne polecenie. Po wzbudzeniu chory spełnia łatwe polecenia, po pewnym czasie zasypia znowu. Przewlekła nadmierna senność może być wyrazem wzmożonej ciasnoty śródczaszkowej, obrzękiem mózgu, lecz także efektem nadużywania leków nasennych albo symptomem depresji, czy ostrych chorób ogólnoustro-jowych. Nadmierna senność obserwowana jest także: w niedoczynności tarczycy, hipo- i hiper-glikemii, niedokrwistości, mocznicy, niewydolności wątroby, padaczce, stwardnieniu rozsianym. Narkolepsja - jest rzadkim zespołem chorobowym, na który składają się: napady nagłej senności nie dającej się przezwyciężyć, katapleksja, porażenie senne i tak zwany zjawiska hipnagogiczne jest to słuchowe albo wzrokowe omamy albo złudzenia. Dolegliwość rozwija się u ludzi młodych. Fundamentalnym symptomem jest zasypianie napadowe, 1-8 napadów pośrodku dnia, trwających 5-10 min.. Napady nasilają się w ciepłych pomieszczeniach, po posiłku, przy mocnych emocjach. Symptomem towarzyszącym jest katapleksja - chwilowe porażenie mięśni (zniesienie ruchów dowolnych) towarzyszące nagłym emocjom. Zmiany mogą dotyczyć grup mięśni albo mieć charakter uogólniony, w rezultacie czego chory upada. Symptomy mogą być poprzedzone halucynacjami trwającymi kilka sekund, towarzyszą im zaburzenia snu.
Patrz także, zioła SEN:Arcydzięgiel LitworArnika GórskaBabka LancetowataBez CzarnyBorówka BrusznicaBorówka CzernicaBrzoza BrodawkowataCebula ZwyczajnaChaber BławatekCykoria PodróżnikCzosnek PospolityDąb SzypułkowyDynia ZwyczajnaDziewanna WielkokwiatowaDziurawiec ZwyczajnyEleuterokok KolczastyFasola ZwyczajnaFenkuł Włoski (Koper Włoski)Fiołek TrójbarwnyGlistnik Jaskółcze ZieleGłóg DwuszyjkowyHyzop LekarskiJałowiec PospolityJarząb PospolityJasnota BiałaJemioła PospolitaJeżyna FałdowanaKalina KoralowaKasztanowiec ZwyczajnyKminek ZwyczajnyKonwalia MajowaKrwawnik PospolityLipa Drobnolistna i SzerokolistnaLopian - Łopian WiększyMacierzanka PiaskowaMalina WłaściwaMarchew SiewnaMelisa LekarskaMniszek PospolityNagietek LekarskiNawrot LekarskiNostrzyk ŻółtyOgórecznik LekarskiOman WielkiOwies ZwyczajnyPerz WłaściwyPierwiosnek LekarskiPodbiał PospolityPokrzywa ZwyczajnaPorzeczka CzarnaPoziomka PospolitaRdest PtasiRozchodnik OstryRóża DzikaRumianek PospolityRuta ZwyczajnaSkrzyp PolnySosna ZwyczajnaSzałwia LekarskaSliwa (Śliwa) TarninaŚwietlik ŁąkowyTatarak ZwyczajnyWierzba BiałaWrotycz PospolityWrzos Zwykły