Definicja SERCE

Co to znaczy SERCE: narząd leżący w klatce piersiowej, wciśnięty pomiędzy płuca i część śródpiersiową, gdzie leży tchawica, przełyk, spore naczynia krwionośne, węzły chłonne. S. ma raptem rozmiar zaciśniętej pięści i u dorosłego człowieka waży ok. 310 gramów. S. leży we własnej, wilgotnej komorze - jamie osierdzia. Od strony brzusznej oddzielone jest warstwą silnego mięśnia oddechowego - przeponą. S. zbudowane jest z mięśni poprzecznie prążkowanych, co umożliwia jego skurcz i rozkurcz (diastole) z następowym przesunięciem krwi poprzez układ krążenia. Jego włókna mają kształt wstęgi, zawierają pojedyncze jądro i są mniejsze niż włókna mięśni szkieletowych. Skracanie się mięśnia sercowego i wytworzenie jego siły regulowane jest liczbą jonów wapnia, wchodzących i wychodzących z komórki mięśniowej i jego zamiany z jonami sodu. Wypełnienie serca krwią podlega kontroli fizjologicznej, stanowi istotny czynnik kontrolujący siłę skurczu mięśnia sercowego. S. złożona jest z 4 jam wypełnionych krwią w tym dwóch przedsionków, w jego górnej części i dwóch komór, tworzących jego podstawę. Na powierzchni S. widoczne są spore naczynia krwionośne kierujące krew do serca i z serca i naczynia wieńcowe, odpowiedzialne za odżywianie mięśnia sercowego. S. można sobie wyobrazić jako zespół dwu pomp, na które składają się komora prawa i lewa połączone z krążeniem płucnym i obwodowym. Serce do swojej prawidłowej pracy wymaga sprawnego działania układu zastawek. Każda komora serca wyposażona jest w dwie zastawki odpowiedzialne za jednokierunkowy przepływ krwi. Zastawki przedsionkowo-komorowe, a więc żylne, oddzielają przedsionki od komór serca, z kolei zastawki półksiężycowate, aortalna i płucna, znajdują się przy wyjściu naczyń z każdej z komór. Prawa zastawka przedsionkowo-komorowa zwana jest odmiennie trójdzielną, lewa dwudzielną mitralną. Obie zastawki przyczepiają się do pierścieni włóknistych okalających ujścia przedsionkowo-komorowe i oddzielających mięśniówkę przedsionka od mięśniówki komory. Zastawka trójdzielna złożona jest z trzech płatków - przedniego, tylnego i przyśrodkowego, z których przedni jest zazwyczaj największy a przyśrodkowy najmniejszy. Na zastawkę mitralną składają się dwa płatki -większy płatek przedni i mniejszy płatek tylny. Poszczególne płatki zastawki w pobliżu przyczepu do pierścienia włóknistego łączą się. Część obwodowa płatków jest grubsza, część środkowa cieńsza. Każdy płatek ma dwie powierzchnie - jedną skierowaną do przedsionka, drugą w stronę komory i dwa brzegi. Do wolnego brzegu płatków dochodzą łagodne pasemka struny ścięgniste, które umocowują i napinają płatki. Struny ścięgniste swym drugim końcem przyczepiają się do mięśni brodawkowatych albo beleczek mięśniowych położonych w ścianie komory. Każde ujście tętnicze kierujące z komór do ogromnych tętnic, aorty i pnia płucnego, zamknięte jest trzema płatkami półksiężycowatymi tworzącymi adekwatnie zastawkę pnia płucnego i zastawkę aorty. Płatki tych zastawek mają kształt gniazd jaskółczych, które są przyczepione do ścian tętnic. Każdy płatek ma włóknisty zrąb tkanki łącznej pokryty od strony komory wsierdziem, a od strony naczynia jego błoną wewnętrzną. Obie zastawki przedsionkowo-komorowe otwierają się w trakcie rozkurczu komór, by umożliwić ich wypełnienie i zamykają w trakcie skurczu komór. W ten sposób zapobiegają cofaniu się krwi z komór do przedsionków. Skurcz mięśniówki komór skutkuje powiększenie ciśnienia wewnątrz komory i następowe otwarcie zastawek półksię-życowatych. W momencie rozkurczu komór płatki półksiężycowate wypuklają się ku komorom a wolne brzegi stykają się ze sobą zapobiegając wstecznemu przepływowi krwi. Prawa komora pompuje sporą objętość krwi do krążenia płucnego pod niskim ciśnieniem. Lewa komora pompuje krew do dużego krążenia. Z racji na połączenie dużego i małego krążenia obie komory muszą przepompowywać tę samą objętość krwi w ustalonym odstępie czasu tzn., iż przepływ krwi poprzez płuca musi być równy przepływowi krwi poprzez krążenie spore. Liczba krwi przepływającej poprzez każdą komorę w okresie jednej minuty tytułujemy objętością minutową serca. I liczba krwi wyrzucana w okresie jednego skurczu poprzez każdą komorę serca wynosi ok. 70 ml. Czynność serca w spoczynku to ok. 70-75 skurczów na minutę. Można, więc wyliczyć, iż w okresie jednej minuty przepompowywane jest poprzez serce ok. 51 krwi. Częstość skurczów serca regulowana jest poprzez układ nerwowy i w zależności od pobudzenia włókien współczulnych następuje przyśpieszenie
czynności serca albo przywspółczulnych - zwolnienie czynności serca. Objętość wyrzutowa serca (jednego skurczu) zależna jest od kurczliwości komór, ciśnienia tętniczego krwi, objętości krwi w komorze najpierw skurczu. Do niewydolności serca z przeciążenia dochodzi, gdy objętość minutowa jednej albo obu komór jest niewystarczająca do zaspokojenia potrzeb organizmu. Powodem niewydolności mogą być dolegliwości zmniejszające kurczliwość mięśnia sercowego (zapalenie mięśnia sercowego, Ch. zastawek). Zmiany te mogą być następstwem zwiększonego obciążenia serca poprzez powiększone ciśnienie albo objętość krwi. Czynność serca regulowana jest poprzez układ bodźcowo przewodzący serca. Złożona jest na niego węzeł zatokowo przedsionkowy (węzeł Keitha-Flacka) leżący przy ujściu żyły głównej górnej do prawego przedsionka, jest on fizjologicznym rozrusznikiem serca. Węzeł ten stymuluje czynność komór w granicach 90-120 impulsów na minutę. Częstość ta jest większa u ludzi młodych i minimalizuje się z wiekiem. Na węzeł zatokowy wpływają hormony tarczycy, adrenalina, noradrenalina, podwyższona temp. ciała. Z węzła zatokowo-przedsionkowego drogą międzyprzedsionkową (pęczkiem Bachmanna)
bodźce przechodzą do lewego przedsionka, dzięki czemu oba przedsionki kurczą się równocześnie. W pobliżu zastawki trójdzielnej, w przegrodzie pomiędzy przedsionkowej, podwsierdziowo, leży węzeł przedsionkowo-komorowy. Stanowi on, w uwarunkowaniach fizjologicznych jedyną drogę rozprzestrzeniania się pobudzenia z przedsionków do komór serca. Przedsionek i komory oddziela pierścień włóknisty zastawki przedsionkowo-komorowej. Czynniki przewodzone są poprzez wyspecjalizowane włókna zwane pęczkiem Hisa. Stanowią one przedłużenie węzła przedsionkowo-komorowego. Pęczek Hisa dzieli się na dwie odnogi - prawą i lewą. Przebiegają one wzdłuż przegrody międzykomorowej. Mięsień sercowy działa jako pompa ssąco-tłocząca dzięki, pulsacyjnie następujących po sobie, skurczom i rozkurczom włókien mięśniowych. System ten zapewnia poprawny obieg krwi w ustroju. Serce wytwarza pole elektryczne będące sumą potencjałów wielu włókien nerwowych. Rejestrowane potencjały powierzchniowe włókien są używane w badaniach elektrokardiograficznych. EKG reprezentuje tylko część całkowitej aktywności elektrycznej serca. Do badania serca wykorzystuje się osłuchiwanie serca. Przepływ krwi poprzez jamy serca można podzielić na kilka okresów, od swobodnego napełnienia komór serca, poprzez skurcz przedsionków zwiększających objętość komór o 20%, do etapy skurczu komór, zamknięcia zastawek przedsionkowo-komorowych (stworzenia I tonu serca) aż do etapy późno skurczowej doprowadzającej do wyrzutu krwi do sporych naczyń. W tym okresie powstaje II ton serca. Ton serca III może fizjologicznie powstawać u ludzi młodych. Szmery serca powstają w następstwie zaburzonego przepływu krwi poprzez ujścia przedsionkowo-komorowe, ujścia tętnicze albo niepoprawne połączenia pomiędzy naczyniami tętniczymi a jamami serca. Szmery słyszalne pomiędzy I a II tonem serca nazywane są szmerami skurczowymi, a pomiędzy II i I tonem rozkurczowymi. W rezultacie zaburzeń rozwoju serca w życiu płodowym powstają wady serca. Są one następstwem defektów genetycznych, toksycznego działania leków, zakażeń wirusowych (różyczka), chorób matki, pomiędzy innymi cukrzycy, alkoholizmu, tocznia układowego. Do zaburzeń rozwoju serca dochodzi przeważnie pomiędzy 3 a 8 tygodnia życia płodowego. Wady wrodzone serca dzieli się, w zależności od zmian anatomicznych, na wady serca z przeciekiem, bez przecieku, wady sinicze, okresowo sinicze i nie sinicze. Wady serca kupione powstają przeważnie w następstwie dolegliwości reumatycznej i uszkodzenia aparatu zastawkowego serca. Wady zastawek należą do najczęstszych wad serca. Aktualnie wszczepia się zastawki sztuczne, biologiczne (spreparowane z tkanek zwierzęcych) i ludzkich (homogennych). W Polsce przeprowadza się ok. 3000 operacji zastawek serca rocznie. Kształt serca ulega zmianie w zależności od toczących się w nim mechanizmów chorobowych. W razie niewydolności i rozstrzeni lewej komory dochodzi do zwiększenia się sylwetki serca w lewo, przy zachowanej wyraźnie talii serca. Sylwetka serca mitralna, w wadzie zastawki dwudzielnej charakteryzuje się powiększeniem lewego przedsionka, poszerzeniem pnia płucnego, przerostem i poszerzeniem prawej komory z zatarciem talii serca.
Patrz także, zioła SERCE:Arnika GórskaBrzoza BrodawkowataCebula ZwyczajnaDynia ZwyczajnaEleuterokok KolczastyFiołek TrójbarwnyGłóg DwuszyjkowyJałowiec PospolityJasnota BiałaJemioła PospolitaKonwalia MajowaLopian - Łopian WiększyMelisa LekarskaOman WielkiPorzeczka Czarna