Definicja BIAŁKO

Co to znaczy BIAŁKO: związek chemiczny, utworzony z mniejszych jednostek - aminokwasów, a te natomiast z atomów: węgla, wodoru, tlenu i azotu. B. jest głównym składnikiem materii organicznej i tworzonych z niej organizmów żywych, zarówno zwierząt jak i roślin, czy nawet bakterii i wirusów. W uwarunkowaniach ziemskich białko jest fundamentem życia. B. jest syntetyzowane w organizmie opierając się na unikalnego wzorca, jakim jest kod genetyczny, tak więc rodzaj białek tworzących dany organizm żywy jest zależny od DNA i jest charakterystyczny dla danego gatunku, a nawet osobnika. W skład B. wchodzi 20 fundamentalnych aminokwasów mogących na drodze reakcji chemicznych (wiązania peptydowe, których stworzenie uwalnia cząsteczkę wody) łączyć się w niezliczone kombinacje dając w skutku wielkie zróżnicowanie substancji ostatecznej. Aminokwasy łącząc się tworzą łańcuch polipeptydowy (pierwszorzędowa struktura białka), a te łącząc się ze sobą wiązaniami wodorowymi (drugorzędowa struktura białka) dają związki o skomplikowanej niejednokrotnie strukturze przestrzennej. Wiązania między łańcuchami polipeptydowymi są w miarę nietrwałe i w pewnych uwarunkowaniach ulegają zerwaniu (temp., odczyn środowiska), a białko denaturacji, a później koagulacji (na przykład wysoka temp. ścina białko jaja kurzego). B. o opisanej ponad strukturze to B. włókniste, czasami struktura drugorzędowa zostaje pofałdowana w bardziej złożone kształty (trzeciorzędowa struktura białka), co prowadzi do stworzenia białek globularnych. Istnieje także sposobność dalszych połączeń cząsteczek, co w skutku daje czwartorzędową strukturę. W cząsteczkach takich białek znajdują się także inne ekipy związków, na przykład glikoproteiny zawierają cząsteczki cukrów, hemoglobina krwi zawiera cząsteczki żelaza jest więc podobnie jak sporo enzymów metaloproteiną. Aminokwasy wykorzystywane do syntezy białek pobieramy z pokarmem, przeważnie w formie złożonych związków białkowych pochodzenia roślinnego albo zwierzęcego. Białka muszą ulec degradacji w trakcie trawienia (enzymy trawienne) w przewodzie pokarmowym, by w jelicie cienkim mogły ulec wchłonięciu aminokwasy. Synteza nowych białek z wchłoniętych do krwioobiegu aminokwasów dzieje się w różnych komórkach organizmu, w zależności od obecnych potrzeb. Nadmiar aminokwasów nie może być w orgnizmie magazynowany. W wątrobie następuje oddzielenie ekipy aminowej, a pochodzący z tej przemiany azot pod postacią mocznika (produkowany z amoniaku) wydzielany jest poprzez nerki z moczem. B. odgrywają w organizmie sporo istotnych ról. Są enzymami, a więc biologicznymi katalizatorami regulującymi wszystkie konieczne dla życia reakcje chemiczne. Sporo hormonów, a więc substancji regulujących mechanizmy metaboliczne to także B. Sporo rodzajów B. jest elementem budulcowym, regularnie o bardzo szczególnych właściwościach. Kolagen jest białkiem włóknistym tworzącym rusztowanie wielu tkanek jak skóry, kości, mięśni i więzadeł, dając tym strukturom odpowiednią wytrzymałość mechaniczną, a zarazem odpowiednią dla pełnionej funkcji elastyczność. Mukoproteiny (glikoproteiny) znajdują się w sporych stężeniach w płynach stawowych umożliwiają płynne, pozbawione-niszczącego tarcia ruchy, a również w drogach oddechowych czy przewodzie pokarmowym stanowiąc barierę ochrony mechanicznej i we współdziałaniu z innymi B. - immunoglobu-linami odpowiedź obronną przeciw zakażeniu. Immunoglobuliny znajdują się na stałe w organizmie, lecz kontakt z odpowiednim antygenem pobudza tkankę limfatyczną do wzmożonej produkcji odpowiedniego białka. Mechanizmy naprawy uszkodzonych tkanek, czyli gojenie ran, zrost kości i tym podobne są także zależne od białek. Wytwarzanie białek budulcowych jest uzależnione od powstawania w miejscu uszkodzenia białek stymulujących następne fazy naprawy, z których pierwszym jest tworzenie nowych naczyń krwionośnych. W nie wszystkich przypadkach, takich jak powiększone zapotrzebowanie na energię albo w uwarunkowaniach głodu, gdy zwyczajne źródła energii ulegają zużyciu, B. są degradowane z wytworzeniem energii, służą więc jako jej źródło. Nie to jest mechanizm skuteczny, bo wartość energetyczna
Podobieństwo białek może być powodem nie wszystkich chorób na przykład stwardnienia rozsianego. Układ odpornościowy człowieka (limfocyty T) rozpoznaje infekcję wirusem Epsteina-Barra, atakuje jego białka, a równocześnie podobne antygenowo białko osłonki mielinowej włókien nerwowych. białka w porównaniu z tłuszczem, czy cukrami jest niewielka. B. organizmu ulegają ciągłym przemianom. Raz wytworzone B. na przykład kolagen umiejscowiony w tkance mięśniowej czy kostnej nie trwa w swej lokalizacji aż do zgonu organizmu, lecz ulega regularnej zamianie (rozpadowi i ponownej syntezie), z częstością zależną od aktywności przemian metabolicznych w danej tkance.
Patrz także, zioła BIAŁKO:Dąb SzypułkowyFasola ZwyczajnaFenkuł Włoski (Koper Włoski)Kminek ZwyczajnyLopian - Łopian WiększyOwies ZwyczajnyPerz Właściwy