Definicja CZASZKA

Co to znaczy CZASZKA: jest kostnym rusztowaniem głowy, zbudowanym z wielu zrośniętych (szwy czaszki) ze sobą kości tworzących jej część mózgową i twarzową. Jedynymi ruchomymi kośćmi są żuchwa, łącząca się stawem z kością skroniową, i drobne kosteczki słuchowe ucha wewnętrznego. W życiu płodowym i u dzieci poszczególne kości łączą się ze sobą pasmami tkanki łącznej. Budowa C. jest bardzo skomplikowana, bo łączy ona funkcje podporowe dla mięśni biorących udział w żuciu i mięśni mimicznych, a zarazem stanowi osłonę i podparcie: jama czaszki dla mózgu, oczodół dla oka, błędnik kostny otacza narządy słuchu i równo-wagi, jama nosowa z zatokami przynosowymi służy krążeniu powietrza i ochronie zmysłu powonienia, j. ustna służy do pobierania i rozdrabniania pokarmu. Podobnie jak na głowie, na czaszce odznacza się okolice topograficzne. Część czołowa zbudowana z kości czołowej stanowiąca przednie odgraniczenie mózgu, a od góry osłaniająca oczodół. Wydatne łuki na oczodołowe stanowią wsparcie dla brwi (osłona oka), a zatoki czołowe wypełnione powietrzem zmniejszają ciężar czaszki przy jej dużej wytrzymałości. Oczodoły to parzyste otwory w czaszce o zarysach czworościennej piramidy, której podstawa (płaszczyzna wejściowa do oczodołu) skierowana jest naprzód i do boku. Wierzchołek piramidy skierowany jest do tyłu i przyśrodkowo. Ściany oczodołów utworzone są poprzez 7 kości - szczękową, łzową, sitową, podniebienną, czołową, klinową, jarzmową. W oczodole mieszczą się liczne otwory, szczeliny i kanały dla wchodzących i wychodzących naczyń i nerwów. W oczodołach mieszczą się gałki oczne. W obrębie oczodołu może rozwijać się sporo stanów chorobowych. Zapalenie oczodołu i tkanki łącznej ok. oczodołowej - to jest ostre, błyskawicznie rozprzestrzeniające się zakażenie skóry i tkanki podskórnej. Zapalenie tkanek oczodołu, u dorosłych, spowodowane jest przeważnie infekcją zatok obocznych nosa, zęba, przeniesieniem zakażenia drogą krwionośną albo bezpośredniego zakażenia w rezultacie urazu. Część skroniowa zbudowana z łuski kości skroniowej pokrywa mózgowie, zarazem stanowiąc przyczep dla mocnych mięśni żwaczy (żucie pokarmu), a piramida kości skroniowej zamyka od dołu jamę czaszki osłaniając ucho wewnętrzne i błędnik błoniasty. Kość ciemieniowa tworzy boczną ścianę jamy czaszkowej, a kość potyliczna zamyka ją od tyłu stanowiąc równocześnie połączenie z kręgosłupem (staw szczytowo-potyliczny). Kości twarzoczaszki
osłaniają struktury twarzy i zamykają równocześnie od przodu i od dołu jamę czaszki. Kość jarzmowa tworzy łuki jarzmowe, będące podporą dla wielu mięśni mimicznych i żwaczy. Stanowi ona równocześnie boczną i dolna osłonę oczodołu. Kość szczękowa osłania dolną i przyśrodkową część oczodołu, boki i dół jamy nosowej i górę j. ustnej (podniebienie), dając także podstawę dla umocowania zębów górnych (wyrostki zębodołowe szczęki). Zawiera także wypełnione powietrzem zatoki szczękowe. Podstawa czaszki, a więc jej ściana dolna, zbudowana jest z wyrostków podniebiennych szczęki i kości podniebiennych (podniebienie twarde), kość klinowa, leżąc na środku podstawy czaszki, zawiera dwie powietrzne zatoki klinowe, ogranicza od dołu jamę czaszki a od góry jamę nosową i od tyłu oczodół. Kość sitowa jest kompletnie schowana wewnątrz czaszki, odgradzając łagodną blaszką jamę czaszki od jamy nosowej. Kości nosowa i łzowa tworzą nasadę nosa i niewielki fragment przyśrodkowej ściany oczodołu. Lemiesz tworzy fragment przegrody nosa. Żuchwa jest największą i najsilniejszą kością twarzy, stanowiąc podparcie dla dolnych zębów zamocowanych w wyrostku zębodołowym. Na powierzchni C. pokryta jest cienkimi tkankami miękkimi, przez wzgląd na czym sporo jej kostnych części można wyczuć palcami (całe sklepienie, aż do łuków brwiowych, ściany boczne, wyrostek jarzmowy w górnej części policzka, dolne brzegi żuchwy i wyrostek sutkowy kości skroniowej ku tyłowi od małżowiny usznej, brzegi oczodołów, kości nosowe). C. jest bardzo wytrzymała mechanicznie, ma równocześnie znaczącą umiejętność sprężystego odkształcania się. Struktura kostna ma charakterystyczne wzmocnienia będące pasmami zbitej tkanki kostnej (tak zwany belki). Z wiekiem kształt C. wymienia się. Noworodek ma w miarę sporą część mózgową i małą twarzową, z wydatnymi guzami cholowymi i ciemieniowymi, z kolei inne wystające części czaszki (łuki jarzmowe, wyrostki sutkowe, łuki brwiowe) są słabo wyróżnione. W wieku starczym spłaszcza się sklepienie, zanika żuchwa (przez wzgląd na wypadaniem zębów). Czaszka kobiety jest normalnie delikatniejsza od męskiej, jest lżejsza
i mniejsza, części wystające są mniej wydatne, czoło bardziej pionowe i wypukłe. Kontur twarzy kobiecej jest bardziej zaokrąglony, zbliżony do dziecięcego niż męskiego. Kształt C. jest różna także w obrębie tej samej płci (osobnicy wysoko i wąskogłowi, osobnicy nisko- i szerokogłowi), a również między rasami ludzi (stopień wydłużenia C, wysokość, szerokość nosa, stopień wykształcenia bródki, wydatności twarzy i ukształtowanie łuków brwiowych)