Definicja MOWA

Co to znaczy MOWA: jest cennym atrybutem umożliwiającym porozumiewanie się ludzi przy zastosowaniu języka. Wykształciła się raptem 50 tys. lat temu. Każdy język złożona jest ze zbioru symboli oznaczających rzeczy (słownictwo) i z gramatyki (zestaw reguł, odpowiednio z którymi pojedyncze słowa są łączone). Początkowo niemowlę komunikuje się z otoczeniem dzięki płaczu wyrażającego głód, gniew albo ból. W wieku ok. 5 miesięcy przewarzająca część niemowląt rozpoczyna wydawać dźwięki przypominające ludzką mowę, powtarzając je w formie zabawy wokalnej zwanej gaworzeniem. Do wieku ok. 18 miesięcy potrzeby komunikacyjne są zaspokajane przy zastosowaniu raczej języka gestów albo ekspresyjnych dźwięków. Gdyż rodzice kojarzą je z odpowiednimi potrzebami dziecka porozumienie jest możliwe. We inicjalnym okresie, M. przypomina przekaz telegraficzny, bo wszystkie słowa i końcówki wprowadzające subtelne różnice znaczeniowe są pomijane. W dalszym rozwoju dziecko wypowiada dłuższe zdania i w wieku ok. 4 lat potrafi już prowadzić dorosłe rozmowy. Każde zdrowe dziecko przechodzi w swym rozwoju moment, gdzie przyswaja M. z sporą łatwością. Ten moment kończy się jednak wspólnie z wejściem w moment dojrzewania i człowiek, który swej szansy nie wykorzysta traci ją bezpowrotnie. Teoria ta opiera się na badaniu nielicznych przypadków dzieci wychowywanych poprzez zwierzęta (przeważnie wilczyce, lecz także lamparty i niedźwiedzie) albo izolowanych od społeczeństwa poprzez patologiczne rodziny. Opisy takich sytuacji są przeważnie stare, nie pochodzą od naukowców i są nieliczne stąd ich wartość naukowa jest nieznaczna. W rozwoju zdolności mowy bierze udział sporo części mózgu, w procesie ewolucji wspólnie z postępem kory mózgowej rozwinął się ośrodek mowy, a część ruchowa kory i móżdżek zarządzają właściwymi ruchami warg i języka. Ośrodek Wernickiego znajdujący się w płacie skroniowym, interpretuje znaczenie dźwięków i przekazuje czynniki do ośrodka Brocka w płacie czołowym, który koordynuje ruchy mięśni związanych z mową. U większości praworęcznych ośrodek mowy mieści się w lewej półkuli mózgowej. Zaburzenia mowy powstają z różnorakich przyczyn; uszkodzenia krtani w następstwie procesu zapalnego, rozrostu nowotworowego należą do jednych z najczęstszych przyczyn. Wrodzone wady warg, języka, podniebienia, uzębienia jak także uszkodzenia aparatu artykulacyjnego, uszkodzenia narządu słuchu, dolegliwości OUN (zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, stłuczenie mózgu, krwiaki śródczaszkowe, krwawienia podpajęcze). Uszkodzenie ośrodka Brocka skutkuje, iż człowiek nie może posługiwać sika (afazja ruchowa). Uszkodzenie ośrodka Wernickego, skutkuje wystąpienie afazji czuciowej, gdzie chory pomimo nieuszkodzonego słuchu nie rozumie cudzej mowy. Opisano również afazję amnestyczną, kiedy chory nie potrafi nazwać elementów, lecz opisuje je odmiennie mówiąc. M. może ulec zaburzeniu w następstwie uszkodzenia aparatu wykonawczego (dyzartria), którym są mięśnie biorące udział w akcie M. (języka, podniebienia miękkiego, krtani i warg) lub nerwy je zaopatrujące i ich ośrodki w pniu mózgu. Zaburzenia mowy pojawiają się w razie ich obustronnego uszkodzenia (mięśnie M. mają obustronne zaopatrzenie z kory mózgowej). Mowa dyzartryczna jest powolna, zamazana, bezgłośna (afoniczna) i regularnie z przydźwiękiem nosowym (opadnięcie podniebienia miękkiego) -chory mówi jakby miał kluski w ustach. Dyzartria pojawia się regularnie w połączeniu z zaburzeniami połykania (te same mięśnie). Ośrodki M. funkcjonują z wyjątkiem umiejętności uczenia się, czyli umiejętności intelektualnych. W czasach najnowszych zidentyfikowano inne, niewielkie wyspecjalizowane obszary odpowiedzialne za funkcje o sporo subtelniejsze. Ostatnio wykazano, iż u osób znających dobrze dwa języki pewne obszary mózgu aktywują się tylko w trakcie posługi-
wania się językiem obcym, aczkolwiek pobudzony jest jednocześnie cały region odpowiedzialny za posługiwanie się językiem ojczystym. Postęp mowy u ludzi możliwy był na skutek odpowiedniej mutacji genetycznej. Zidentyfikowano gen odpowiedzialny za sposobność artykulacji dźwięków, nie mają go na przykład szympansy; można je nauczyć języka migowego, lecz nie umieją wypowiadać słów. Wydawane w trakcie mowy dźwięki powstają w krtani dzięki strunom głosowym. Przemieszczają się poprzez gardło, a w dalszym ciągu w jamie ustnej (i nosowej) są modyfikowane raczej dzięki ułożeniu języka. Badacze znajdują sporo zaskakujących podobieństw do mowy ludzkiej u papug; sądzą, iż artykułowana mowa pojawiła się na ziemi przynajmniej 2 razy: u ludzi i papug, u obu gatunków zupełnie niezależnie aczkolwiek oparta jest na tych samych zasadach (papugi używają swoich słów do porozumiewania się wewnątrz ekipy). Nastąpiło połączenie unikatowych umiejętności percepcyjnych mózgu i modyfikowania wydawanych dźwięków. Uważane jest, że pojawienie się umiejętności do porozumiewania dzięki M. wywołało nagły skok ewolucyjny i wyodrębnienie człowieka z licznej ekipy człekokształtnych. Mowa skandowana występuje regularnie w zaawansowanych sytuacjach stwardnienia rozsianego i chorobach móżdżku i bazuje na powolnej wymowie z tendencją do zacinania się najpierw słowa albo sylaby. Zaburzenia mowy wymagają kompleksowego leczenia poprzez neurologów, laryngologów i foniatrów.
Patrz także, zioła MOWA:Aloes UzbrojonyArcydzięgiel LitworArnika GórskaBabka LancetowataBez CzarnyBorówka BrusznicaBorówka CzernicaBrzoza BrodawkowataCebula ZwyczajnaCzosnek PospolityDąb SzypułkowyDynia ZwyczajnaDziurawiec ZwyczajnyFenkuł Włoski (Koper Włoski)Glistnik Jaskółcze ZieleHyzop LekarskiJałowiec PospolityJarząb PospolityJasnota BiałaJeżyna FałdowanaKasztanowiec ZwyczajnyKminek ZwyczajnyKrwawnik PospolityLopian - Łopian WiększyMacierzanka PiaskowaMarchew SiewnaMelisa LekarskaMięta PieprzowaMniszek PospolityNagietek LekarskiNawrot LekarskiOgórecznik LekarskiOman WielkiOwies ZwyczajnyPerz WłaściwyPokrzywa ZwyczajnaPorzeczka CzarnaPoziomka PospolitaRdest PtasiRozchodnik OstryRóża DzikaRumianek PospolityRuta ZwyczajnaSkrzyp PolnySosna ZwyczajnaSzałwia LekarskaSliwa (Śliwa) TarninaTatarak ZwyczajnyWierzba BiałaWrotycz PospolityWrzos Zwykły