Definicja WSTRZĄS

Co to znaczy WSTRZĄS: stan, gdzie krew krążąca w układzie naczyniowym nie może zaspokoić potrzeb organizmu, zarówno w dziedzinie zamiany gazowej (dostarczanie tlenu i usunięcie dwutlenku węgla), regulacji hormonalnej i termicznej, a również metabolicznych. To jest zaburzenie ogólnoustrojowe, którego powody mogą być wielorakie. W rezultacie urazu dochodzi do obniżenia objętości krwi i płynu pozakomórkowego (wstrząs hipowolemiczny albo krwotoczny), w rezultacie uszkodzenia serca nie może ono przepompować krwi w krążeniu (W. sercowopochodny kardiogenny), porażenie mięśniówki naczyń krwionośnych prowadząc do ich rozszerzenia skutkuje niedostateczne wypełnienie (wykrwawienie do własnego łożyska naczyniowego - wstrząs naczynioruchowy toksyczny albo septyczny). Z wyjątkiem powody nieleczony W. prowadzi do zgonu. Wspólnymi symptomami wszystkich postaci W. są obniżenie ciśnienia krwi, przyspieszenie słabo wyczuwalnego tętna, przyspieszenie i spłycenie oddechu, bla-dość powłok, zimny pot, zaburzenia świadomości aż do nieprzytomności. Wstrząs kardiogenny wywołany spadkiem wydajności serca występuje nieraz w czasie długotrwałej dolegliwości serca, a powstaje w konsekwencji zawału serca mięśniowego albo zatoru tętnicy płucnej. Charakteryzuje się bólem w klatce piersiowej i śmiertelną trwogą, wzmożonym wypełnianiem się żył szyjnych, pacjent odczuwa duszność, może wystąpić rzężący oddech i wydzielina przy kaszlu podbarwiona krwią. Niekiedy spada częstość tętna. Wstrząs może być spowodowany stratą krwi na zewnątrz albo do wewnątrz (wstrząs krwotoczny), stratą osocza (oparzenie) albo stratą wody i elektrolitów (w rezultacie masywnych wymiotów albo biegunki). Do stworzenia wstrząsu krwotocznego dochodzi wówczas, gdy ubytek krwi przekracza możliwości adaptacyjne narządu krążenia (strata przekraczająca 25% krwi krążącej). Na drodze odruchów neurohormonalnych dochodzi do przyspieszenia tętna i oddechu celem kompensacji niedostatecznego zaopatrzenia tkanek, a równocześnie nie wszystkie obszary krążenia zostają z niego wyłączone - niedokrwienie (jelita, skóra, mięśnie) by pozostającą krew skierować do narządów koniecznych do przeżycia (serce, mózg, płuca). Odruch ten to centralizacja krążenia. Do czasu, kiedy w narządach wewnętrznych dojdzie do nieodwracalnych zmian niedokrwiennych W. jest odwracalny przy wykorzystaniu odpowiedniego leczenia. Wstrząs naczynioruchowy, a więc zwiększenie pojemności układu naczyniowego przy niezmienionej objętości krwi krążącej może powstać na drodze wadliwej regulacji poprzez układ nerwowy - ból, przerażenie, nagłe bodźce termiczne mogą spowodować gwałtowne rozszerzenie naczyń i zwolnienie tętna powodując spadek ci-śnienia krwi (wstrząs neurogenny, w konsekwencji zatrucia wstrząs septyczny albo toksyczny, a również w rezultacie reakcji uczuleniowej wstrząs anafilaktyczny. Każdy sytuacja W. musi być leczony natychmiast w uwarunkowaniach oddziału Intensywnej Opieki Medycznej, z naciskiem na szybkie, skoordynowane, wielokierunkowe działania. Bazuje ono na korekcji powody (chirurgiczne opanowanie krwotoku, przetaczanie płynów i krwi, leczenie zakażenia i uczulenia) i wszystkich zaburzeń ogólnoustrojowych. Doraźnie każdy chory we W. skorzysta z pozycji leżącej, zabiegów resuscytacji bezprzyrządowej, czy także zatamowania krwotoków zewnętrznych, z kolei nie należy im podawać płynów albo leków doustnie